W owym piśmie, oprócz zgłoszenia do PLWiR, pan Wiesner prosi o poinformowanie członków Ligi o możliwych problemach związanych z nabywaniem koni ras amerykańskich. Chodzi tu dokładnie o potomków znanego ze swych sukcesów w klasach halter ogiera rasy AQH - IMPRESSIVE (AQHA Registration Number 0767246). Pan Wiesner przestrzega przed nabywaniem jego potomków. Przyczyną jest poważna wada genetyczna wykryta u ogiera Impressive, zwana "Hyperkalemic Periodic Paralysis" (HYPP). Problem polega na możliwym dziedziczeniu tej choroby mięśni przez jego potomstwo.

Czym więc jest ów tajemniczy HYPP? Odpowiedzi postaram się udzielić m.in. na podstawie materiału autorstwa Barb Crabbe, jaki ukazał się w miesięczniku Horse & Rider z listopada 2002 oraz informacji znależionych w Internecie. O opinię poprosiłem również panią Ladę Tauferovą z Czech, która od wielu lat zajmuje się sprowadzaniem koni ras amerykańskich do Europy i jest niewątpliwym autorytetem, jeśli chodzi o zagadnienia związane z końmi ras AQH, APH czy Appaloosa. Jednocześnie pragnę zaznaczyć, że nie znam się na problemach weterynaryjnych ani genetycznych związanych z końmi, więc proszę o wyrozumiałość w przypadku ewentualnych błędów w terminologii medycznej.

Hyperkalemic Periodic Paralysis (HYPP) jest dziedziczną chorobą, która powoduje napady drgań mięśni, słabość, zapaść lub nawet może doprowadzić do śmierci konia. Objawy te są powodowane wadą genetyczną, która doprowadza do dysfunkcji jonowych kanałów sodowych (Na+) konia. Kanały te pozwalają jonom sodowym i potasowym przedostawanie się do i na zewnątrz komórek mięśniowych. Wada powoduje nadmierne uwalnianie potasu z komórek, a co za tym idzie, mięśnie stają się "nadpobudliwe". Prowadzi to do drgań i skurczów.

Wada została odkryta w 1986 r. u koni rasy American Quarter Horse. W 1992 r. prof. John Naylor prowadząc dalsze badania udowodnił, że choroba związana jest ze zmianami genetycznymi. Wtedy też zauważono, że wszystkie znane przypadki HYPP wywodzą się od ogiera Impressive.

W tym momencie powstaje pytanie, które konie zagrożone są tą wadą. Pozwolę sobie w tym miejscu zacytować panią Crabbe: "Zagrożenie pojawia się u potomstwa ogiera rasy American Quarter Horse - Impressive. Z powodu nadmiernego krzyżowania linia ogiera Impressive pojawia się wśród wielu ras koni. Zagrożenie występuje w równym stopniu wśród klaczy, ogierów i wałachów. Objawy mogą pojawić się w dowolnym momencie życia konia".

Choroba ta przenoszona jest przez gen dominujący. U konia posiadającego jeden gen (HYPP N/H) mogą (ale nie muszą) występować objawy choroby. Istnieje wtedy 50% szans na to, że jego potomstwo odziedziczy HYPP. Jeżeli natomiast koń posiada dwa geny (HYPP H/H), na pewno wystąpią u niego objawy choroby i na pewno przekaże ją potomstwu.

Jakie są zatem objawy HYPP? Napad choroby może trwać od kilku minut do kilku godzin. Choroba może mieć przebieg:

* łagodny - napad charakteryzuje się skurczami mięśni szyi, grzbietu i ramion, ziewaniem, nadmiernym poceniem się zwierzęcia, głośnym oddychaniem;
*o średnim natężeniu - osłabienie mięśni, przejawiające się potykaniem się konia, utratą równowagi, problemami z oddychaniem;
*ostry - zapaść; śmierć mogąca wynikać z paraliżu mięśni serca i płuc.

Napad może być spowodowany stresem, nagłymi zmianami pożywienia, odstawieniem pożywienia, chorobą lub brakiem ruchu u konia. W przypadku napadu należy chodzić z koniem lub lonżować go (ruch i lekkie ćwiczenia pozwalają przywrócić równowagę potasową w mięśniach), stosować odpowiednią dietę i oczywiście niezwłoczne wezwać weterynarza.

Oczywiście, wszelkim przykrym niespodziankom można zapobiec dokonując odpowiednich testów. Bez wątpienia są one niezbędne w przypadku potomstwa ogiera Impressive. Wszelkich informacji na temat testów na HYPP można uzyskać kontaktując się z American Quarter Horse Association (AQHA). Prawdopodobieństwo choroby można również zredukować stosując odpowiednio zaplanowaną i ostrożną hodowlę.

Według pani Tauferovej nie można z góry powiedzieć, czy kupno konia po ogierze Impressive jest dobrym pomysłem. W pierwszej kolejności powinniśmy zapytać właściciela konia, czy koń przeszedł test na HYPP. Tylko na podstawie wyników takiego testu można podjąć właściwą decyzję. Jeżeli koń był testowany na HYPP, fakt ten zostaje zaznaczony na jego świadectwie rejestracji (Certificate of Registration) - pojawia się wtedy w lewym lub prawym górnym rogu dokumentu odpowiednia nalepka. Ponadto, począwszy od 1998 r., na świadectwach rejestracji źrebaków wywodzących się z linii ogiera Impressive umieszczana jest specjalna adnotacja, informująca o potencjalnym zagrożeniu.

Jeżeli rezultat testu zostaje oznaczony jako N/H lub H/H (sytuacja jest szczególnie groźna w tym drugim przypadku), wg pani Tauferovej decyzja może być tylko jedna - nie kupować takiego konia! Koń z pozytywnym wynikiem testu może w każdej chwili umrzeć, nawet jeżeli na pierwszy rzut oka wygląda na całkiem zdrowego. Ponadto koń taki nie nadaje się do hodowli. Nie można go również używać w sporcie - jakiekolwiek nadmierne przemęczenie może spowodować śmierć. Jakby tego było mało, tak jak w przypadku wszelkich wad genetycznych, potomstwo konia z pozytywnym wynikiem testu na HYPP nie może być rejestrowane w American Quarter Horse Association oraz nie jest dopuszczane do startów w zawodach odbywających się pod patronatem m.in. AQHA.

Pani  podkreśliła jednak, że nie ma oczywiście żadnych przeciwwskazań do kupna koni z negatywnym wynikiem testu (N/N). Tylko takie konie mogą być używane w hodowli. Pani Tauferova podkreśliła również, że ogier Impressive może dawać naprawdę imponujące ("really impressive") potomstwo. Jak już wspominałem, linia ogiera Impressive to linia koni do klasy halter. Możliwe jest również krzyżowanie z liniami reiningowymi czy cuttingowymi, ze świetnymi rezultatami.

Ciekawie wyglądają wyniki badań przeprowadzonych w latach 1992-1996 przez University of California at Davis Veterynary Hospital. Badaniom poddanych zostało 27 000 próbek krwi, pobranych od koni wywodzących się z linii ogiera Impressive. Negatywny wynik testu (N/N) odnotowano w 63% przypadków, 36% próbek dało wynik N/H, a tylko 1% wynik H/H. Badaniu poddane zostało również 1000 próbek krwi pochodzących z lat 1989-1991. Aż 96% próbek miało wynik negatywny (N/N) i tylko 4% wynik N/H.

Jak więc widać, zgodnie z tym, co powiedział pan Wiesner, przy kupnie konia należy zwracać szczególną uwagę na możliwe ukryte wady. Ostrożność zalecana jest szczególnie przy nabywaniu potomków ogiera Impressive, co oczywiście nie znaczy, że każdy z jego potomków posiada opisaną wyżej wadę genetyczną. Niewątpliwie trzeba się też zgodzić z panem Wiesnerem, który w swoim liście zauważył, że western riding w Polsce dopiero zaczyna się rozwijać, ale już dzisiaj wszyscy powinni dbać o to, by w Polsce nie pojawiły się konie z wrodzonymi wadami genetycznymi.

Dziękuję Pani Ladzie Tauferovej za pomoc w przygotowaniu powyższego materiału.